بسم تعالی
آموزش مهارتهاي مشاهده
مشاهده تغييرات:
شما اغلب ناظر اشيا يا پديده هايي هستيد كه دستخوش تغييرات فيزيكي يا شيميايي مي شوند. مشاهده شما هم در مورد آنها مي تواند كيفي يا كمي باشد. اگر از شما خواسته شود كه تغيير را شرح دهيد،؛ لازم است مشاهدات خود را قبل، در حين و بعد از تغيير بيان كنيد.
اهميت استنباط در چيست؟
اگر بتوانيم رويدادهاي پيرامون خود را تجزيه و تحليل كنيم، مسلماً درك بهتري از محيط زندگي به دست مي آوريم الگوها را مي شناسيم و انتظار داريم كه آن الگوها تحت شرايط مشابه، باز هم تكرار شوند. بيشتر رفتارهاي ما بر اساس استنباط هاي ما از حوادث گوناگون شكل مي گيرند. دانشمندان نيز فرضيه هاي خود را بر پايه استنباط هايي قرار مي دهند كه از آزمايش هاي خود حاصل مي آورند. ما به عنوان معلم، همراه درباره علل رفتارهاي دانش آموزان خود به استنباط هايي مي رسيم. يادگيري، خود استنباط حاصل از مشاهده تغييرات در رفتارهاي اموخته شده است.
استنباط هاي حاصل از مشاهدات:
مشاهدات را تجربياتي مي دانيم كه حاصل از ادراك از طريق يك يا چند حس اند. اما استنباط، توضيح يا تفسيري است كه بر مشاهدات مي گذاريم. فرض كنيد شما از پنجره اتاق به بيرون نگاه مي كنيد و دو نفر را مي بينيد كه در حال حمل و خارج كردن يك دستگاه تلويزيون از خانه همسايه هستند. شما دو نفر را در حال حمل يك تلويزيون مي بينيد، اما ممكن است اين حادثه را به شكل هاي مختلفي تفسير كنيد. مثلاً تلويزيون را براي تعمير مي برند يا آن را دزديده اند ممكن است شما نيز استنباط هاي ديگري را به موارد بالا اضافه كنيد.
هر كدام از توصيف هايي را كه براي توضيح منطقي آنچه مشاهده شده است به كار مي رود. يك استباط مي نامند. ما، با استفاده از تجربيات قبلي، براي آنچه در اطرافمان اتفاق مي افتد، مدل هايي ذهني مي سازيم. تجربيات جديد نيز زماني معنا پيدا مي كنند كه آنها را به ادراكات قبلي خود پيوند دهيم.
استنباط كردن يعني اين چيزي را كه مستقيماً مشاهده مي كنيم با دانسته هاي قبلي خود درباره آن پيوند دهيم همين تعريف را مي توان به صورت زير ارائه داد.
استنباط گفته اي است كه فراتر از شواهد قرار مي گيرد و در واقع، سعي برآن دارد كه مشاهدات را تفسير و توضيح دهد، اما به هر حال، هر استنباطي برپايه يك مشاهده استوار است.
استنباط، حدس و گمان نيست؛ زيرا حدس زدن مبناي دقيقي ندارد و بر شواهد متكي نيست.
اهميت مشاهده در چيست؟
مشاهده چيزهاي زيادي را درباره دنياي اطراف به ما مي آموزد. ما از طريق خواص خود به مشاهده پديده هاي طبيعي و اشياء مي پردازيم.
اطلاعاتي كه از اين راه بدست مي آيد، راهنماي ما به كنجكاوي، طرح پرسشي، تفسيرهايي درباره وضع محيط و انجام دادن تحقيقات بيشتر است. توانايي انجام دادن مشاهده دقيق، اساسي ترين مهارت در علم است و به كمك آن مي توان در ساير مهارت ها از قبيل استنباط برقراري ارتباط، پيش بيني، اندازه گيري و طبقه بندي هم متبحر شد.
هدف از انجام دادن اين تمرين ها كمك به تقويت مهارت مشاهده و آموزش اقسام مشاهداتي است كه مي توانيد درباره محيط اطراف به عمل آوريد.
مشاهده از لحاظ خارجى يا داخلى بودن
اگر به مشاهدهٔ رفتار فرد در موقعيت‌هاى طبيعى بپردازيم، دو امکان وجود دارد: يا مى‌توانيم از طريق مشاهدهٔ رفتارهاى فرد در حين عمل، خصايص او را ثبت کنيم و بعد به اظهارنظر و داورى دربارهٔ آن بپردازيم يا آنکه از خود فرد بخواهيم آنچه دربارهٔ مشخصات و خصوصيات خود درک مى‌کند گزارشى بدهد. بدين ترتيب، دو تصوير کاملاً متفاوت که يکى از خارج و ديگرى از داخل تهيه شده است، به دست مى‌آيد. تصوير خارجى ممکن است تحت‌تأثير نظرها و غرض‌هاى مشاهده‌کننده و تماس‌هاى محدود او واقع شود و تصوير درونى نيز ممکن است به‌رغم اينکه اطلاعات مفيد و قابل توجهى در زمينهٔ طرز فکر، علايق، آرمان‌ها و حالات رفتارى فرد در اختيار آزماينده قرار مى‌دهد، داراى محدوديت‌هايى مانند محدوديت‌هاى ناشى از خودشناسي، محدوديت‌هاى ناشى از غلو يا احساس کهترى و محدوديت‌هاى ناشى از پرده‌پوشى عيوب باشد.
مشاهده از لحاظ موقعيت
مشاهده ممکن است در موقعيت طبيعى صورت گيرد؛ يعنى مى‌توان شاگرد را در وضع و موقعيت عادى خود مورد بررسى قرار داد؛ مثلاً مجموعهٔ فعاليت‌هاى يک شاگرد در حياط مدرسه و در درون کلاس درس، مانند جهيدن، بازى کردن، همکارى کردن و تمرين‌هاى مختلف را حل کردن مورد مشاهده قرار مى‌گيرد و ثبت مى‌شود. ممکن است شاگرد يا شاگردان را در موقعيتى که برايشان به وجود آورده‌ايم، بدون آنکه خود آنان از آن مطلع باشند، مورد مشاهده قرار دهيم. به چنين مشاهده‌اي، مشاهده در موقعيت تصنعى گفته مى‌شود.
مشاهده از لحاظ مستقيم يا غيرمستقيم بودن
مشاهده ممکن است به طور مستقيم يا غيرمستقيم انجام گيرد. در مشاهدهٔ مستقيم، مشاهده‌کننده افراد را مستقيماً زير نظر مى‌گيرد و به ثبت و بررسى حالات رفتارى آنان مى‌پردازد. در چنين حالتي، ممکن است شاگردان خود بدانند که در معرض مشاهده و آزمايش قرار دارند. در صورت آگاهى از جريان مشاهده، امکان دارد که افراد رفتار تصنعى به خود بگيرند و واقعيت‌هاى خود را از ديد مشاهده‌کننده پنهان کنند. در مشاهدهٔ غيرمستقيم، مشاهده‌کننده سعى مى‌کند رفتار شاگرد يا شاگردان مورد نظر را در وضع طبيعى يا تصنعي، مورد بررسى قرار دهد. در اين نوع مشاهده، افراد مورد مشاهده نمى‌دانند که در معرض مشاهده و ارزشيابى هستند. به کارگيرى اين روش معلم را به حقايق و اسرار بيشترى آشنا خواهد کرد.
چه چیزی باعث از دست دادن شنوایی میشود؟
دو نوع اصلی ناشنوایی وجود دارد. یکی زمانی اتفاق می افتد که خود گوش داخلی و یا عصب شنوایی آسیب دیده است. این نوع معمولا دائمی است. نوع دیگر زمانی اتفاق می افتد که امواج صدا به گوش داخلی نمی رسند. جرم گوش ، مایع، یا سوراخ پرده گوش می تواند سبب ایجاد ناشنوایی شود. اگر مشکلات شنوایی درمان نشود میتواند بدتر شود.درمان های امکان پذیر شامل سمعک، کاشت حلزون، برخی از داروها و جراحی است
ناشنوايي و اختلال در شنوايي عبارت است از كاهش توانايي يا ناتواني كامل در شنيدن. ناشنوايي مي‌تواند به علت مشكل در استخوان‌هاي كوچك موجود در گوش مياني كه صدا را انتقال مي‌دهند يا مشكل در شاخه‌هاي عصب هشتم مغزي كه صدا را به مغز انتقال مي‌دهند باشد. بنابراين دو نوع ناشنوايي وجود دارد:
ناشنوايي انتقالي ، كه در آن استخوان‌هاي كوچك موجود در گوش مياني تخريب مي‌نوشند و صدا را انتقال نمي‌دهند (اتواسكلروز).
ناشنوايي حسي ـ عصبي، كه در آن عصب هشتم مغزي (عصب شنوايي) اغلب به دلايل ناشناخته آسيب مي‌بينيد. ناشنوايي مختلط، شامل هر دو نوع ناشنوايي انتقالي و حسي ـ عصبي
علايم شايع
در شيرخوار:
پاسخ ندادن به صداهاي محيط، خصوصاً صداهايي كه قاعدتاً بايد شيرخوار را از جا بپرانند.
در افراد مسن:
– مشكل داشتن در افتراق (گوش دادن انتخابي به) صداهاي محيط اطراف
- وزوز گوش ، سرگيجه ، درد
- بلند كردن صداي راديو يا تلويزيون
علل
– مادرزادي در اثر توارث ژنتيكي غالب يا مغلوب
- عفونت‌هاي مزمن گوش مياني يا گسترش عفونت به گوش داخلي
- توليد موم گوش به مقدار زياد
- اختلالات رگ‌هاي خوني، از جمله بالا بودن فشارخون
- صدمه به سر
- تومور
- لخته‌هاي خوني كه به رگ‌هاي كوچك تغذيه‌كننده عصب شنوايي مي‌روند.
- مولتيپل اسكلروز (ام.اس)
- سيفليس
- اختلالات انعقاد خون
- عفونت ويروسي مثل اوريون
- قرار گرفتن طولاني مدت در معرض صداهاي 85 دسي‌بل يا قوي‌تر
- بالا رفتن سن. اكثر افراد بالاي 65 سال در شنيدن صداهاي زير (با فركانس بالا) مشكل دارند.
عوامل افزايش دهنده خطر
– سابقه خانوادگي ناشنوايي مادرزادي يا اكتسابي
- مصرف داروهايي مثل ضد التهاب‌هاي غيراستروييدي ، سيس پلاتين ، اريترومايسين‌ها ، جنتامايسين ، استرپتومايسين ، توبرامايسين ، كينين ، فوروسمايد ، اسيد اتاكرينيك ، يا دوزهاي بالاي آسپيرين ، و ساير داروها
- افرادي كه در مشاغلي مشغول به كار هستند يا تفريحاتي دارند كه سطح صدا در آنها بالا است، مثل نواختن موسيقي‌هاي سنگين يا كارگراني كه با مته‌هاي بادي قوي آسفالت خيابان را مي‌كنند.
پيشگيري
– از مصرف طولاني‌مدت يا مصرف مقادير بالاتر از دوزهاي طبيعي داروهايي كه باعث ناشنوايي مي‌شوند خودداري كنيد.
- در صورت وجود بيماري‌هاي زمينه‌ساز ناشنوايي، خصوصاً عفونت‌هاي گوش و مشكلات آلرژيك و تنفسي، به پزشك مراجعه كنيد.
- از قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض صداي بلند خودداري كنيد. اگر چاره‌اي نيست، از محافظ‌هاي مناسب گوش استفاده نماييد.
عواقب مورد انتظار
بعضي از موارد ناشنوايي انتقالي را مي‌توان با جراحي درمان كرد. ناشنوايي ناشي از قرار گرفتن طولاني‌مدت در معرض صداي بلند نيز گاهي با حذف صدا برطرف مي‌شود. اما ساير انواع ناشنوايي معمولاً دايمي هستند.
عوارض احتمالي
– ناشنوايي دايمي
- تأخير در كسب توانايي‌ها و مهارتهاي زباني در كودكان
- تأثيرات عاطفي ناشنوايي
درمان
اصول كلي
– شنوايي سنجي و آزمون‌هاي شنوايي با يك دياپازون (آزمون رينه) براي تشخيص اختلالات شنوايي. با كمك اين بررسي‌ها مي‌توان شدت و الگوي هرگونه مشكل شنوايي و نوع ناشنوايي (انتقالي يا حسي ـ عصبي) را تعيين كرد.
- با انجام كارهاي نسبتاً ساده مثل در آوردن موم گوش يا ترميم پارگي پرده گوش ممكن است مشكل شنوايي برطرف شود.
- اگر ناشنوايي به داروها مربوط باشد، تغيير در دوزاژ با قطع مصرف دارو ممكن است كمك‌كننده باشد.
- گاهي جراحي براي ناشنوايي از نوع انتقالي اگر ناشنوايي دايمي يا ناتوان‌كننده باشد:
- زبان علامتي با دست و مهارتهاي لب خواني را فرا بگيريد.
- در صورت توصيه، از سمعك استفاده كنيد و كار با آن را ياد بگيريد.
- در صورت لزوم، گفتار درماني و بازتواني گفتاري
- در صورت امكان، از وسايل مخصوص براي تلفن خود استفاده كنيد.
- وسوسه گوشه‌گيري اجتماعي به خاطر مشكل شنوايي را از خود دور كنيد. انزوا باعث بيشتر شدن مشكلات ارتباطي و سَرخوردگي مي‌شود، و سازگاري را نيز مشكل‌تر مي‌كند.
داروها
– آنتي‌بيوتيك‌ها ، اگر عفونت وجود داشته باشد.
- داروهاي دكونژستان براي ساير عفونت‌هاي گوش
- درمان استروييد براي ناشنوايي حسي ـ عصبي ناگهاني و بدون علت مشخص
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي براي آن وجود ندارد.
السلام علیک یا اباعبد الله
مقاله پرورشی
